Şeker hastalığı olarak ifade ettiğimiz diyabet hastalığı vücudumuzda yeterli insülin hormonunun üretilememesi ya da üretilen insülinin etkin bir şekilde kullanılamaması sonucu ortaya çıkan uzun dönemde ciddi yan etkileri olan bir hastalıktır. Diyabet tüm toplumlarda görülen bir hastalıktır. Tüm diyabet vakalarının %90-95’i Tip 2 diyabetlidir. Tip 2 diyabet, dünya genelinde yaygın bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Son yılların kötü bir alışkanlığı olan hareketsiz yaşam ile birlikte gelişmekte olan toplumların hepsinde diyabet görülme hızında artış gözlenmektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde ve gelişmiş ülkelere göç eden topluluklarda diyabet görülme olasılığı yüksektir.
Dünya genelinde yaklaşık 382 milyon yetişkin diyabetle yaşamaktadır. Bu rakamın 2035 yılında 600 milyonu civarında olması beklenmektedir. Türkiye’de ise 20-79 yaş aralığında yaklaşık 7 milyon diyabet hastası vardır. Her yıl milyonlarca yeni diyabet vakası teşhis edilmektedir. Tip 1 diyabet genellikle çocukluk veya gençlik yıllarında ortaya çıkarken, Tip 2 diyabet daha çok yetişkinlerde görülür ve yaşla birlikte artar. Tip 2 diyabet %80 oranında önlenebilir bir hastalıktır.
Diyabetlere ilgili risk faktörleri genetik, yaş ve hareketsiz yaşım tarzıyla ilişkilidir.
1.Genetik Faktörler: Ailede diyabet öyküsü olan bireylerde diyabet gelişme riski daha yüksektir.
2.Yaş: Yaş ilerledikçe diyabet riski artar. 45 yaş ve üzerindeki bireylerde daha sık görülür.
3.Obezite: Aşırı kilolu veya obez bireylerde diyabet riski önemli ölçüde artar.
4.Yaşam Tarzı: Sedanter yaşam tarzı, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve düşük fiziksel aktivite seviyeleri diyabet riskini artıran önemli faktörlerdendir.
Diyabetin en sık görülen belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz.
1. Aşırı susama
2. Sık idrara çıkma
3. Aşırı açlık hissi
4. Kilo kaybı
5. Yorgunluk ve halsizlik
6. Yaraların geç iyileşmesi
7. Cilt enfeksiyonları ve kaşıntı
8. Eller ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma
Diyabetle ilgili ortaya çıkan komplikasyonlar yani ilerleyen dönemde karşımıza çıkan istenmeyen sonuçlar en çok kalp damar hastalıkları ile ilişkilidir. Böbrek hastalığı, nöropati (eklemlerde yanma, sızı şeklinde ağrı) ve retinopati (gözün retina tabakasının bulunduğu alanda ortaya çıkan görme bozukluğu ile seyreden hastalık) gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Uzun dönemde kontrolsüz diyabet, yaşam kalitesini düşürebilir ve yaşam süresini kısaltabilir. Diyabetin önlenmesi ve yönetimi, sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, düzenli fiziksel aktivite, dengeli beslenme ve kilo kontrolü gibi önlemlerle mümkündür. Diyabet tanısı konmuş bireylerde kan şekeri düzeylerinin düzenli olarak izlenmesi ve gerektiğinde medikal tedavi uygulanması önemlidir. Diyabetin küresel sağlık üzerindeki etkisi giderek artmakta olup, toplum sağlığı politikaları ve bireysel önlemlerle kontrol altına alınması büyük önem taşımaktadır.
Comments