Demir eksikliği anemisi vücudunuzda yeterli demirin bulunmamasından kaynaklanan, sık görülen bir anemi türüdür. Demir düzeylerinin düşük olmasının nedeni genellikle kan kaybı, kötü beslenme veya besinlerdeki demirin emilmesinde görülen yetersizliktir. Demir vücutta sentezlenmediği için dışardan besinlerle alınması gereken bir mineraldir. Demir miktarı vücudumuz için çok önemlidir çünkü vücudumuzda hücrelere oksijen taşınmasında görev alır. Bu yüzden demir eksikliği vücutta bulunan her hücrenin ve organın sağlığını ilgilendirir. Demirin olmaması demek hücrelere oksijen gitmemesi demektir.
Demir Eksikliği Anemisi Belirtileri Nelerdir?
Demir eksikliği anemisi belirti ve semptomları arasında aşırı yorgunluk, halsizlik, genel ağrı veya iltihaplanma, baş ağrısı, baş dönmesi, hızlı kalp atışı veya nefes darlığı, tırnaklarda kırılganlık, eller ile ayaklarda soğukluk hissi, soluk tenle karşılaşırız. Demir eksikliği anemisi, bireylerin kendi kendine teşhis veya tedavi edebileceği bir durum değildir bu yüzden sağlık kuruluşlarına başvurup hekim gözetiminde tedavi gerekmektedir.
Demir Eksikliği Anemisi İle Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
1.Yorgunluk ve Zayıflık: Sürekli yorgunluk, halsizlik, enerji düşüklüğü ve konsantrasyon bozukluğu yaygın komplikasyonlardır.
2.Kalp Problemleri: Demir eksikliği anemisi olan kişilerde kalbin daha fazla çalışması gerekebilir, bu da düzensiz kalp atışları (aritmi), kalp büyümesi (kardiyomegali) ve hatta kalp yetmezliği gibi sorunlara yol açabilir.
3.Hamilelik Komplikasyonları: Hamile kadınlarda demir eksikliği, düşük doğum ağırlığı, erken doğum ve annede depresyon gibi riskleri artırabilir.
4.Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: Demir eksikliği anemisi, bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve bu da enfeksiyonlara karşı direncin azalmasına neden olabilir.
5.Büyüme ve Gelişim Sorunları: Özellikle bebekler ve çocuklarda demir eksikliği, fiziksel ve zihinsel gelişim geriliğine yol açabilir.
6.Soğuk Algınlığına Yatkınlık: Anemi, vücudun soğuk havaya ve enfeksiyonlara karşı duyarlılığını artırabilir.
Demir eksikliği anemisinin altta yatan nedenlerine yönelik tedavi uygulanmazsa, bu komplikasyonlar daha da ciddileşebilir. Bu nedenle, erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir.
Demir Eksikliği Anemisi Nasıl Önlenir?
Demir eksikliği anemisini önlemek için dengeli bir beslenme ve vücudun demir ihtiyacını karşılayacak önlemler almak önemlidir. Demir eksikliğini önlemek için izlenebilecek adımlar:
1-Demir açısından zengin gıdalar tüketmek:
Hayvansal kaynaklar: Kırmızı et, tavuk, balık gibi hayvansal ürünler, vücut tarafından kolayca emilen demir içerir.
Bitkisel kaynaklar: Ispanak, mercimek, nohut, fasulye, kabak çekirdeği gibi bitkisel gıdalar da demir içerir. Bitkisel demirin emilimi daha düşüktür, ancak C vitamini ile alınırsa emilimi artırılabilir.
2-C vitamini tüketimini artırmak: C vitamini, demirin vücut tarafından daha iyi emilmesini sağlar. Portakal, çilek, brokoli, kivi gibi C vitamini açısından zengin besinler tüketmek faydalı olacaktır.
3-Demir emilimini engelleyen maddelerden kaçınmak:
Çay ve kahve: Bu içeceklerdeki polifenoller demir emilimini azaltabilir. Yemeklerden hemen sonra tüketilmemesi önerilir.
Kalsiyum: Kalsiyum da demir emilimini olumsuz etkileyebilir, bu nedenle demir takviyesi alırken kalsiyum içeren besinlerden uzak durulması gerekebilir.
4-Demir takviyesi almak (gerekli ise): Doktor kontrolünde, özellikle hamileler, çocuklar ve demir ihtiyacı artmış bireyler için demir takviyesi kullanılabilir. Bu takviyeler, vücudun ihtiyaç duyduğu demiri karşılamada yardımcı olabilir.
5-Hamilelik döneminde demir takviyesi: Hamile kadınlar, artan demir ihtiyacını karşılamak için doktor önerisiyle demir takviyesi alabilirler. Gebelik döneminde anemi gelişimini önlemek açısından bu önemlidir.
6-Dengeli ve düzenli beslenme alışkanlığı geliştirmek: Genel olarak sağlıklı ve dengeli bir diyet, demir eksikliğini önlemeye yardımcı olur. Besin çeşitliliği, demir açısından zengin besinlerin düzenli tüketimi önemlidir.
7-Risk altındaki kişilerin düzenli kontrolleri: Özellikle hamileler, küçük çocuklar, ergenler ve menopoz dönemindeki kadınlar gibi demir eksikliği riski yüksek olan kişilerin düzenli doktor kontrolleri yaptırması, erken teşhis ve önlem açısından önemlidir. Bu adımlarla demir eksikliği anemisi önlenebilir ve vücut sağlığı korunabilir.
Demir Eksikliği Anemisi Nasıl Teşhis Edilir?
Tam kan sayımı, demir eksikliği anemisinin teşhisinde en yaygın kullanılan kan testidir. Bu test, kırmızı kan hücrelerinin sayısını, boyutunu ve hemoglobin seviyesini ölçer. Düşük hemoglobin seviyesi ve düşük hematokrit (kırmızı kan hücrelerinin yüzde oranı) demir eksikliği anemisinin göstergesi olabilir. Kırmızı kan hücrelerinin normalden daha küçük ve daha soluk olması, demir eksikliğine işaret eder.
Demir eksikliğini doğrulamak için, vücuttaki demir seviyelerini ölçen spesifik testler yapılır. Serum demir testi, kanda bulunan serbest demir miktarını ölçer. Ferritin testi, vücutta demiri depolayan ferritin proteinini ölçer; düşük ferritin seviyesi, demir depolarının tükenmiş olduğunu gösterir. Total demir bağlama kapasitesi (TDBK) testi, kandaki proteinlerin ne kadar demir taşıyabildiğini ölçer; demir eksikliği durumunda bu kapasite artar.
Eğer demir eksikliğinin neden kaynaklandığı belirsizse, ileri tetkikler istenebilir. Dışkıda gizli kan testi, gizli mide-bağırsak kanamalarını kontrol eder. Ayrıca, endoskopi veya kolonoskopi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılarak mide-bağırsak sistemi sorunları araştırılabilir. Nadir durumlarda, vücutta yeterince kırmızı kan hücresi üretilip üretilmediğini anlamak için kemik iliği biyopsisi yapılabilir.
Demir eksikliği anemisi teşhisi koyulurken hem laboratuvar sonuçları hem de hastanın genel sağlık durumu bir arada değerlendirilir. Teşhis edildikten sonra, demir eksikliğinin nedenine yönelik bir tedavi planı oluşturulur.
Demir Eksikliği Anemisi Nasıl Tedavi Edilir?
1-Demir Takviyeleri: Demir eksikliğinin en yaygın tedavisi ağızdan alınan demir takviyeleridir. Genellikle demir sülfat formunda reçete edilir ve birkaç hafta boyunca düzenli kullanılması önerilir. Demir takviyeleri, genellikle kahvaltıdan önce ya da aç karnına alınır. Ancak mide sorunları oluşursa yemekle birlikte alınabilir.
2-Demir Açısından Zengin Besinler: Diyete demir açısından zengin gıdalar eklemek de tedaviye yardımcı olur. Kırmızı et, tavuk, balık, ıspanak, mercimek, nohut, yumurta gibi besinler demir açısından zengindir.
3-Demir Enjeksiyonları veya İnfüzyonları: Eğer ağızdan alınan demir takviyeleri yeterli olmazsa ya da kişi bu takviyeleri tolere edemiyorsa, damar yoluyla demir tedavisi uygulanabilir. Özellikle ciddi demir eksikliği anemisi vakalarında bu yöntem kullanılır.
4-Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Demir eksikliği, bazen başka bir sağlık sorununa bağlı olarak gelişebilir (örneğin, mide-bağırsak kanamaları, yetersiz demir emilimi). Bu gibi durumlarda, asıl nedenin tedavisi önemlidir. Tedavi süresince düzenli doktor kontrolleri ile demir seviyeleri takip edilir ve gerekirse tedavi planı güncellenir.
Demir takviyesi sayesinde kansızlık önlendiği gibi bağışıklık güçlenir bireyin enerji seviyesi ve ruh hali olumlu etkilenir. Demir eksikliğinin tedavisinde ağızdan demir takviyeleri yanında damar yolu ile de demir verilebilir. Damar içine uygulanan demir hızlı bir şekilde demir depolarını doldurur ve böylece hemoglobin düzeyini daha kısa sürede arttırır. Damardan demir verilmesi emilim bozukluğu veya aktif bağırsak hastalığı olan hemoglobin düzeyinin hızlı yükseltilmesi gereken hastalarda kan demir düzeyi düzenlenmeyen bireyler için ideal bir seçenektir.
Comments